Energietransitie Amersfoort: “En nu even concreet.”
Gemeente AmersfoortAls Junior Adviseur met een duurzame opdracht. Zo kwam Jules van Liefland vanuit Dutch Boosting Group binnen bij gemeente Amersfoort. Wat begon met een ‘Bronnenboek’ groeide uit tot een veelzijdige functie op het gebied van duurzaamheid binnen het energietransitieteam van de gemeente. Inmiddels voelt hij zich zelfs door de gemeente ‘geadopteerd’. De favoriete uitspraak van Jules? “Oké jongens, even concreet.”
Net zoals bij veel gemeentes in Nederland, wordt ook bij gemeente Amersfoort op dit moment hard gewerkt aan een duurzamere samenleving. Vanuit Dutch Boosting Group maakt Jules van Liefland sinds juni 2022 onderdeel uit van het team dat zich hier binnen gemeente Amersfoort mee bezighoudt. Als lid van het energietransitieteam, dat zich richt op alles omtrent duurzame energie, is Jules onder andere bezig met beleidsadvisering. “Toen ik binnenkwam, lag er een grote uitdaging”, vertelt hij. “Dat was het Bronnenboek, een document dat inzicht geeft in de verschillende warmtebronnen die mogelijk ingezet kunnen worden voor een duurzaam collectief warmtesysteem in Amersfoort. Met mijn technische achtergrond heb ik meegeschreven aan het boek, waarbij ik als buitenstaander met een frisse en kritische blik mee kon kijken: moet deze informatie hier? Is dit duidelijk? En leesbaar voor de doelgroep? Een gemeente is een politieke organisatie, dat zorgt voor een specifieke manier van kijken en werken, waar ik veel van heb geleerd.”
Van complex naar behapbaar
Ook volgens Jesper Overeem, Junior Projectleider Warmte bij gemeente Amersfoort en in die functie een directe collega van Jules, is dat een van de zaken die Jules inbrengt binnen de gemeente. “Jules weet superveel van techniek, maar hij is óók communicatief heel vaardig. Dat is een unieke skill-set, die bij een gemeente heel belangrijk is. Het Bronnenboek, maar ook onze andere projecten, zijn technische projecten. Vervolgens moeten wij de raadsleden informeren, die zich met tal van onderwerpen bezighouden en die zich dus niet in al die onderwerpen tot in detail kunnen verdiepen… maar die hier vervolgens wél een besluit over moeten nemen. Dat vergt een vertaalslag van complex naar behapbaar. Jules kan dit bij uitstek. Hij kan ook heel goed voorbeelden geven, waarbij hij het naar zijn eigen leefsituatie trekt. Daardoor wordt het heel goed te begrijpen. Presentaties geeft hij exact op het juiste niveau, waarbij hij bijvoorbeeld gebruikmaakt van visuals. ‘Snap ik het en snapt mijn publiek het?’ Dat vraagt hij zich altijd af.”
Interessant en dynamisch
Het Bronnenboek is begin 2023 afgerond. Op dit moment houdt Jules zich dan ook bezig met een nieuw project: zonnepanelen. Hoewel, hij doet daarnaast ook wat andere dingen: “Eigenlijk ben ik gewoon door de gemeente geadopteerd als lid van het energietransitieteam”, vertelt hij. “Dat betekent ook veel overleggen en samen brainstormen over allerlei onderwerpen. Met betrekking tot zonnepanelen ben ik nu bezig met een inventarisatie van alle daken in de gemeente. Welke hebben wel of geen zonnepanelen? Hoe verhouden de verschillende wijken zich tot elkaar op het gebied van zonnepanelen en zijn er verschillen tussen de typen daken? Hoeveel zonnepanelen zouden we nog kunnen plaatsen? Op die manier ontstaat een compleet beeld van de stand van zaken met betrekking tot zonne-energie binnen de gemeente. Met dat complete beeld kun je kijken waar nog kansen zijn voor extra zonnepanelen, en welke rol de gemeente neemt in hoe deze kansen verzilverd kunnen worden. Een mooi praktisch voorbeeld van een kansrijke manier waarop extra zonnepanelen kunnen worden gerealiseerd, is een solar carport: zonnepanelen boven een parkeerterrein. In de publieke ruimte zijn er veel afwegingen te maken: mag en kan het, en is een solar carport de beste invulling? Kunnen we daar niet beter kiezen voor bijvoorbeeld vergroening en hoe zorgen we dat het de bewoners ten goede komt? Er zijn veel partijen waar we bij de energietransitie mee te maken hebben. De energieprijzen zijn hoog, dus het is een ‘hot topic’ in de maatschappij. Je wil wel een transitie die gedragen wordt door de omgeving, dus hen hierin meenemen is héél belangrijk. Intern moet je ook met veel aspecten rekening houden: juridisch advies, vergunningen, financiën, planologie, en natuurlijk zijn er ook bestuurlijke en politieke aspecten… Dat maakt het interessant en dynamisch.”
Dit werk dóét ertoe; hiermee draag ik iets bij aan een duurzamere leefomgeving.
Meerwaarde van systeemdenken
In hoeverre kan Systems Engineering hier meerwaarde bij bieden? “SE gebruik ik niet zozeer binnen mijn werk voor de gemeente Amersfoort”, vertelt Jules. “Maar systeemdenken wel. Een energiesysteem is ontzettend complex; er zijn zó veel stukjes van de puzzel die we in het bestaande systeem moeten passen om het toekomstbestendig te maken… systeemdenken komt daarbij goed van pas. Voor mij is systeemdenken het opknippen van het grote probleem in kleinere problemen en daar stapsgewijs een (deel)oplossing voor vinden. Deze deeloplossing moet nu, en in de toekomst, goed passen in de totale puzzel die we aan het leggen zijn. In de praktijk betekent dat voor mij dat ik vaak de controlevraag stel: lost deze oplossing de ‘vraag’ op, geeft het antwoord op het ‘waarom’ van dit project? De valkuil is om hier wollig en te abstract te blijven, terwijl nu concreet en specifiek worden je later juist voordeel geeft. Niet voor niets was mijn stopwoordje dan ook “Oké jongens, even concreet”. Soms lijkt het of je met systeemdenken (en de vele vragen die je daarmee stelt) op de rem trapt, maar je brengt het project juist verder.”
Als wij met het projectteam in de ruimte zweven, trekt Jules ons weer richting de praktijk.
Deze visie van Jules wordt ook door zijn collega’s gewaardeerd. “Jules is heel enthousiast; hij is iemand die er zin in heeft om dingen aan te pakken”, vertelt Jesper. “Als wij met het projectteam in de ruimte zweven, trekt hij ons weer richting de praktijk. Dat concreet maken is een goede eigenschap, maar het kan ook een valkuil zijn. Want Jules wil graag dóór, maar soms kon dat gewoon nog niet op een bepaald punt in het project. Daar wist hij gelukkig snel zijn draai in te vinden. Hij neemt ook echt zijn verantwoordelijkheid. En doordat we dat allemaal gedaan hebben op ons eigen stukje, hebben we het Bronnenboek goed af weten te ronden. Daar ben ik trots op!”
Iconische blik
Jules is zelf ook trots op het Bronnenboek: “Dit was zo’n omvangrijk project; het was gemakkelijk om onderweg het doel uit het oog te verliezen. Doordat we vanuit verschillende expertises keken, sloegen we soms onbewust een zijpad in. Door vanuit het doel te blijven kijken, konden we op zo’n moment ook zeggen: dit hoort niet in het boek thuis, dit nemen we op een ander moment of op een andere plek mee. Ik ben er trots op dat we dit project tot een goed einde hebben kunnen brengen. En ik ben er dankbaar voor dat ik dit werk mag doen voor de stad waar ik zelf woon. Dit werk dóét ertoe; hiermee draag ik echt iets bij aan een duurzamere leefomgeving. Met het Bronnenboek kunnen we grote besluiten met betrekking tot de warmtetransitie goed onderbouwen. Bovendien is het de eerste trap van een drietrapsraket: nu de gemeente een idee heeft van de mogelijkheden, gaat ze bekijken welke rol ze hier zelf in wil spelen en wat er nodig is aan kennis, inzet en samenwerking om collectieve warmte in Amersfoort uit te breiden. Het was een leerzaam en leuk proces. Bovendien is hiermee de kous nog niet af: er zijn nog genoeg uitdagingen voor de stad én ons team!” Jesper: “Ja, en dan kijkt Jules weer met zijn typische bedenkelijke blik. Die is echt iconisch geworden!”
