Watergekkies en bootjesmensen
RijkswaterstaatPas bijna aan het eind van het gesprek komt de aap uit de mouw: booster Femke Zijlstra is ‘een watergekkie’ en collega Khadija Zekhnini blijkt ‘eigenlijk ook wel een bootjesmens’ te zijn. Hun opdracht als omgevingsadviseurs binnen het A-vaarwegenteam West-Nederland Noord van Rijkswaterstaat is hen beiden dan ook op het lijf geschreven. En dat is zeker niet alleen omdat ze van water (blijken te) houden. “Je denkt dat het niet gekker kan, maar dat kan áltijd!”
Jullie zijn beiden vanuit Dutch Boosting Group omgevingsadviseur bij Rijkswaterstaat. Met welke projecten houden jullie je zoal bezig?
Femke: “We zijn betrokken bij verschillende onderhoudsprojecten binnen het A-vaarwegenteam West-Nederland Noord. Daarbinnen valt onder andere het onderhoud van negen sluizen, een aantal bruggen, steigers, de nieuwe grote zeesluis bij IJmuiden, de havenhoofden in IJmuiden, het VTS-systeem… en nog veel meer! VTS staat voor Vessel Traffic Services: het is een systeem dat dient om de scheepvaart te coördineren en kan vergeleken worden met de luchtverkeersleiding bij het vliegverkeer. Aan deze onderhoudsprojecten werken we met vier omgevingsadviseurs en één omgevingsmanager. Khadija en ik zijn dus twee van die vier omgevingsadviseurs.”
Dat klinkt als een flinke opgave. Wat doen jullie concreet?
Khadija: “Binnen het team zijn we allemaal verantwoordelijk voor het omgevingsmanagement van ons eigen onderdeel van het areaal. Ik ben verantwoordelijk voor alles in en rondom IJmuiden. Dat is onder andere het onderhoud van de sluizen, het gemaal en de pieren in IJmuiden. Femke houdt zich bezig met het VTS-contract van het Noordzeekanaal.” Femke: “In de praktijk betekent dat dat ik vooral de afstemming bewaak tussen alle gebruikers van dat systeem. Dat zijn bijvoorbeeld Verkeer & Watermanagement van Rijkswaterstaat (RWS) en Port of Amsterdam. Daarnaast zijn er veel andere partijen die invloed hebben op het systeem, vaak zonder het zelf te weten.”
Hoe bedoel je dat: zonder het zelf te weten?
“Nou, het Noordzeekanaal is een belangrijke vaarweg richting Port of Amsterdam, de grootste benzinehaven ter wereld. En als er een incident plaatsvindt, kan dat grote gevolgen hebben voor de omgeving. Die vaarweg moet dus goed gemonitord worden en de scheepvaart goed begeleid. De beschikbaarheid van het VTS-systeem is daarom 98,8%; minder is onacceptabel. Daarom staan er radarposten die de vaarweg goed in beeld houden. Maar langs het kanaal en met name in Amsterdam gebeurt steeds van alles. Er moet iets gebouwd worden, men wil een park maken op een landaanwinning, een zwaluwburcht aanleggen, een windscherm bouwen van een kilometer lang of zelfs een kabelbaan maken over het IJ! Je denkt dat het niet gekker kan, maar dat kan áltijd. En dan is het aan mij om een goed gesprek te voeren met de betrokkenen over de impact die zo’n plan heeft op het VTS-systeem. Ik bedoel: iedereen snapt dat het zicht van de luchtverkeerstoren op Schiphol niet geblokkeerd mag worden. Maar als je bij het Noordzeekanaal een park wilt aanleggen, dan kan het zomaar zijn dat de bomen die je ingetekend had, de radarpost blokkeren. En dan moeten wij uitleggen dat ze écht een paar meter naar achteren moeten. Dat gaat dan over afstemming op het gebied van ruimtelijke projecten. Maar ik schakel ook met Port of Amsterdam als zij willen weten wat onze planning is qua onderhoud van het VTS-systeem. Of over wie welk deel van de investering in dat onderhoud betaalt. Het is dus heel divers.”
En wat doe jij concreet, Khadija?
“Net als bij Femke bestaat ook mijn taak uit afstemming creëren tussen alle partijen. Met de gemeente, de reddingsbrigade, vissers, omwonenden, het loodswezen, de aannemers die het onderhoud uitvoeren… Op het Sluiseiland in IJmuiden staan bijvoorbeeld oude arbeiderswoningen; die zijn ooit gebouwd voor de werknemers van Rijkswaterstaat, en worden nu nog steeds bewoond. Als wij vervolgens de weg naar dat eiland afsluiten vanwege onderhoud, hebben die mensen daar last van, dus dat moeten we goed communiceren. En dat is slechts één van de vele voorbeelden.”
“Wat ik ook veel doe, is schades afstemmen met de aannemer", vervolgt Khadija. “Als er bijvoorbeeld een gat in het wegdek zit, doe ik de ‘intake’: samen met de technisch adviseur maken we inzichtelijk wat de situatie is, hoe die is ontstaan enzovoorts. We maken de intake en besluiten wat we met de situatie willen doen; daarna gaat de opdracht naar de aannemer en stemmen we in de aanloop naar de uitvoering nog veelvuldig allerlei aspecten samen af. Daarnaast is de Zuidpier een groot project binnen mijn verantwoordelijkheid. Die pier loopt letterlijk kilometers de zee in en is dan ook populair bij wandelaars, vogelaars en vissers. Als de pier stormschade heeft opgelopen of om een andere reden onveilig is of onderhoud nodig heeft, dan zal die tijdelijk dicht moeten zodat wij dat onderhoud of schadeherstel kunnen uitvoeren. Het is dan aan ons om het belang van de omgeving bij zo’n besluit mee te wegen. Laatst was er bijvoorbeeld een viswedstrijd gepland; die wilden we wel door laten gaan. Maar het moet óók veilig. Het plaatsen van borden of slagbomen, maar vooral het goed informeren van mensen over waarom er maatregelen genomen moeten worden, behoort dan tot onze taken.” Femke: “Soms is het lastig om het voor iedereen goed te doen. Als we maatregelen nemen om de veiligheid te verbeteren, krijgen we soms klachten. Maar als het niet veilig is en het misgaat, dan krijgen wij het uiteraard ook te horen. Het is onze uitdaging om dan in ieder geval te zorgen voor duidelijkheid en goede communicatie. Jij hebt daarvoor zelfs ooit een interview gegeven bij NH Nieuws!” Khadija: “Ja, klopt!”
Is het makkelijker voor jullie om samen te werken bij RWS, omdat jullie collega’s zijn bij Dutch Boosting Group?
Femke: “Je trekt automatisch meer naar elkaar toe denk ik, ja.” Khadija: “Jij bent echt mijn rots geweest, Femke, ik heb veel aan je gehad! En nog steeds. Als ik vragen heb, is de drempel om jou te bellen lager dan om andere collega’s te bellen. Ik kan met jou sparren over elk issue dat ik heb, dat is echt heel erg fijn!” Femke: “En ik kan dat met jou! Ik leer ook veel van de issues waar jij mee te maken hebt. En andersom. Het is fijn om dat te kunnen delen, ook met de andere collega’s binnen RWS. We vormen echt één team met zijn vijven: de vier omgevingsadviseurs en de omgevingsmanager. Het mooie is: je bent aan het solovliegen, ieder met zijn eigen verantwoordelijkheid, maar je doet het ook echt samen, je zoekt altijd de afstemming met elkaar.”
In een file zijn we ooit langs de auto’s gelopen om een praatje te maken met iedereen. Wonderbaarlijk wat dat deed!
Die manier van samenwerken met elkaar past ook wel bij Dutch Boosting Group. Wat nemen jullie nog meer van Dutch Boosting Group binnen dit project?
Khadija: “Hoewel we niet als SE’ers binnen deze opgave zijn ingezet, gebruiken we wel de uitgangspunten van Systems Engineering binnen ons werk. Zo heb ik een ‘objectenboom’ gebruikt, één van de tools binnen SE, om overzicht te creëren over welke sluizen er binnen onze opgave vallen.” Femke: “Ik neem systeemdenken ook mee in de communicatie naar buiten toe. Ik wil mensen ervan bewust maken welk effect ogenschijnlijk kleine veranderingen kunnen hebben op het geheel. Welk onderdeel ben jij van het systeem? Dat geef ik ze mee. Voor het VTS-systeem is dat belangrijk, want het gaat om de veiligheid van een dichtbevolkt gebied. Als er hier een radertje gaat draaien, beweegt er elders in het systeem ook iets.” Khadija: “Daar gaf jij ooit een mooi voorbeeld van, Femke. Je zei toen zoiets als: als je kijkt naar de wegen, dan snapt iedereen dat een file vervelend is. Tien minuten vertraging vinden we in de auto al heel frustrerend, en dat is begrijpelijk. Maar het effect van een brug die niet open kan, is voor een schipper véél groter dan tien minuten vertraging. Zij moeten soms wel anderhalve dag omvaren.” Femke: “Ja! Als zij namelijk niet door het Noordzeekanaal kunnen, dan moeten ze via Den Helder. Dus het effect van het niet accepteren van extra vertraging voor automobilisten door een openstaande brug, is bijvoorbeeld dat een schipper een dag om moet varen. Maar niet iedereen beseft dat.”
Khadija: “Uit ervaring weten we dat het dan helpt om dat verhaal gewoon te vertellen tegen mensen. Wij hadden een keer een noodopening van een brug; de vertraging voor automobilisten was zelfs iets langer dan een half uur. Dat hadden we goed gecommuniceerd met borden, met een advies om een andere route te nemen. Maar sommigen hadden dat niet gedaan en stonden dus alsnog te wachten. Toen zijn we langs de auto’s gelopen om een praatje te maken met iedereen. Wonderbaarlijk wat dat deed. Je zag gewoon: nadat iemand tien minuten chagrijnig voor zich uit heeft zitten staren, ontstaat er een lach.” Femke: “Als je persoonlijk uitlegt waarom het nu even zo moet, dan ontstaat er begrip. Kleine, persoonlijke aandacht doet zó veel voor de medemens. En dit is tegelijkertijd ook heel leuk aan dit project: er gebeurt veel, elke dag wel iets!”
Wat is er nog meer leuk aan dit project?
Khadija: “Dat ik enorm veel geleerd heb en nog steeds leer! Ik wist niet veel over vaarwegen, maar dat is wel veranderd. En we hebben een heel leuk team. En… ik was ook nog nooit zo noordelijk geweest, haha!” Femke: “Ik ben gewoon een watergekkie. Ik vind alles leuk wat drijft, vaart en in het water beweegt. Ik vind het mooi dat Khadija, die dat van tevoren nog niet had, óók gewoon een bootjesmens blijkt te zijn! Ik bedoel: is er iemand in jouw omgeving die zeilt of vaart?” Khadija: “Nee.” Femke: “Zie je wel! Ik leef in een wereld waarin iedereen het liefst op het water is, maar ik vind het leuk dat Khadija nu ook aangestoken wordt met dat virus!” Khadija: “Het feit dat jij zeilt, maakt ook dat je veel inzicht hebt in de ervaringen van iemand die vaart op één van de waterwegen binnen onze opgave. Soms raadpleeg ik Femke daarom: wat is handig voor iemand die hier doorheen wil varen?” Femke: “Voor mij is dit project gewoon fantastisch. Het ligt heel dicht bij mij, en het is daarnaast zo’n dynamisch gebied, met zo’n grote en belangrijke vaarweg als het Noordzeekanaal… zie zo’n project maar eens opnieuw te krijgen; het is echt geweldig!”
Tussen Rijkswaterstaat en Port of Amsterdam bestaat een oneindig huwelijk. Ik vind dat een hele interessante tak van sport.
Femke: “Ik vind het ook mooi dat we bij kunnen dragen in deze beheer- en onderhoudsfase. De beheer- en onderhoudsfase vraagt om een compleet andere manier van omgevingsmanagement dan de ontwerp- of planfase. Je gaat bijvoorbeeld niet actief klanteisen ophalen aan de voorkant van het project, maar investeert constant in langdurige stakeholderrelaties. Tussen RWS en Port of Amsterdam bestaat eigenlijk een oneindig huwelijk. Ik vind dat een hele interessante tak van sport. Ik zit hier nu sinds mei 2022, maar als het aan mij ligt, ga ik nog wel even door!” Khadija, lachend: “Dan doe ik graag mee!”